Mój czwartkowy komentarz z WP:

Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej zapowiedział złożenie wniosku o postawienie przed Trybunałem Stanu Jarosława Kaczyńskiego i Zbigniewa Ziobry. Rychło w czas. Po niemal pięciu latach od chwili, gdy wyborcy w mobilizacji większej niż przy usuwaniu komuny w roku 1989, odsunęli PiS od władzy. Uważam od dawna, że im się Trybunał Stanu należy. Nie tylko rozprawa, ale i skazanie. Ich IV Rzeczpospolita była, wedle mego obywatelskiego spojrzenia i sumienia, przestępczym korzystaniem z władzy. Używano jej do próby zmieniania ustroju, bez posiadania dla tego zamiaru konstytucyjnego mandatu i do prześladowania przeciwników politycznych

Także Lech Kaczyński, świętej pamięci, jako zmarły człowiek, ale nie ze względu na dorobek polityczny, w ścisłym związku z bratem, notorycznie łamał Konstytucję w relacjach z rządem PO i PSL. Uzurpował sobie prymat w zakresie polityki zagranicznej, mimo roli służebnej nakazywanej mu przez Ustawę Zasadniczą. Powie ktoś, że feruję tu wyroki. Tak, feruję, nie jako sędzia, więc bez rygoru wykonalności, ale jako obywatel, któremu Konstytucja dała prawo do „głosu wolnego, wolność ubezpieczającego”.

Nie wierzę jednak, by do Trybunału Stanu doszło i powątpiewam w czystość intencji posłów Platformy Obywatelskiej. Było pięć lat na rozliczenie władzy Prawa i Sprawiedliwości. Nie zrobiono niczego, wygrał oportunizm, wygodnictwo, strusia postawa, tumiwisizm. I podejrzewam, że tak pozostanie.

Nie dopuszczą do Trybunału po pierwsze posłowie, oczywiście z PiS, co zrozumiałe, ale potem część tych z Platformy. Wielu z nich lekceważy to, co się wtedy działo. Przykład to nie tak dawne bagatelizujące słowa Premiera, które po obecnej inicjatywie klubu PO mu się przypomina. Ostatnio zaś osłupiająca wypowiedź ministra sprawiedliwości i posła Jarosława Gowina, że choć wspomniana dwójka działała na granicy prawa, to trzeba by im to najpierw udowodnić i dopiero po tym stawiać przed Trybunałem Stanu. Super, Panie ministrze od prawa! Proponuję więc w ramach deregulacji zlikwidować rozprawy sądowe, no bo skoro sprawa na nich stanęła to znaczy, że prokurator już udowodnił fakt przestępstwa i wystarczy jak w ciszy gabinetu sędzia przywali wyrok.

Także towarzystwo prokuratorskie – jedno z najbardziej wykrzywionych przez politykę – nie dopuści do odsłonięcia tego, co się za różnymi kurtynami i zamkniętymi drzwiami gabinetów dzieje. To już widać, chyba nikt tak nie sponiewierał instytucji świadka zeznającego pod przysięgą. Nie dopuszczą jedni, milcząc o tym co sami robili, a drudzy z solidarności korporacyjnej. Czasami ma się wrażenie, że to nie niewiniątka z Wojskowych Służb Informacyjnych powinny być rozpuszczone, tylko prokuratura po roku 2007, a może i wcześniej.

W Trybunał Stanu nie wierzę i największe, wedle mej obywatelskiej oceny, po roku 1989 przestępstwo wobec demokracji i wolności obywatelskich nie zostanie ocenione i osądzone przez instytucje Rzeczpospolitej do tego powołane. Jedna z największych jej słabości to anemiczna świadomość konstytucyjna i czasami ma się wrażenie, że anemia tym większa im szczebel wyższy.

Demokracja to nie są rządy czasowych i zmiennych większości, lecz rządy Konstytucji. Jeśli się ją olewa demokracja rdzewieje, wystawia się na ryzyko, że pewnego dnia, jakiś polityczny demagog i awanturnik skuje w kajdanki ją i obywateli. Na szczęście jest jeszcze coś jak czujność zwykłych wyborców, ich instynkt wolnościowy i państwowy. Nie zawiódł w roku 2007 i nadal nie zawodzi.

Waldemar Kuczyński specjalnie dla Wirtualnej Polski
Tytuł i lead pochodzą od redakcji
http://wiadomosci.wp.pl/kat,126914,title,Ziobrze-i-Kaczynskiemu-od-dawna-nalezy-sie-Trybunal-Stanu,wid,14334701,wiadomosc.html

Patrzę na popularność partii w sondażu OBOP dla „Gazety Wyborczej” z 1-4 marca br. I co widzę? Widzę być może zatrzymanie spadku popularności Platformy Obywatelskiej, ale to nie jest pewne, bo wzrost notowań o punkt to tyle co nic. W ostatnich pięciu miesiącach PO już rosła w sondażach, a i tak od października 2011 spadek notowań jest widowiskowy, z 42 % do 29 %. Być może Premier medialną ofensywą, jednak nazbyt widocznie piarowską, zatrzymał zjazd sondażowy partii, ale to nie jest pewne. Platforma trwa nadal w pozycji chwiejnej.

A co z pozostałymi partiami przekraczającymi próg 5%? O żadnej nie można powiedzieć, że poparcie dla niej rośnie lub spada. Wykresy popularności skaczą w wąskich pasmach przypominając lekko drgające poziome linie proste. Jedynym więc ewidentnym zjawiskiem w ostatnich miesiącach, gdy chodzi o nastawienie wyborców, jest rozczarowanie części z nich Platformą Obywatelską. O powodach tego zawodu pisano wiele, więc nie będą się powtarzał. Część wyborców zawiodła się na rządzie, ale to nie dało niczego liczącego się pozostałym partiom. Palikot w październiku 2011 miał 11% poparcia, w marcu tego roku 12%. PSL odpowiednio 6 i 5, a SLD 8 i 9 %. Mamy więc efekt negatywny, odpływ elektoratu, i nie mamy pozytywnego, napływu elektoratu. Wkurzony na PO wyborca trwa z sympatią „przy medalach”, być może w nadziei, że się Platforma poprawi albo, że przedstawi ktoś ofertę wartą ujawnienia sympatii. Na razie jej nie widzi.

Kto ma szansę? Oczywiście PO. Z różnych względów porzucić tę partię na trwałe nie będzie łatwo, bo dla Polski trzeźwo myślącej i ceniącej umiar, to partia nadal najlepsza. PSL szansy nie ma. To mniejszy partner w koalicji, więc jak już sympatyzować to z większym, a ponadto partia zabetonowana w tradycyjnym elektoracie. Z zupełnie innego powodu nie ma szansy przejąć wyborców Platformy Prawo i Sprawiedliwość. Działa bowiem nadal, bardzo skutecznie, pamięć o rządach PiS odświeżana co jakiś czas występem prezesa Kaczyńskiego. Ostatnio o rychłym zniknięciu Polski wskutek rządów Tuska. Ta pamięć to antypisowska szczepionka zaaplikowana Polakom przez samą tę partię. Dzięki niej otoczona jest ona kordonem obywatelskiej nieufności i lęku. Zjawisko zdrowe i trwałe.

Szansę ma lewica – Palikot i SLD. Żadna z tych partii nie wywołuje emocji i lęków podobnych do tych, które budzi PiS. Obie lubią Unię Europejską i chcą by Polska była w nią wtopiona, jako Polska rzecz jasna, czyli lubią to, co ogromna większość z nas. Są też życzliwe wolnościowym prądom w sferze obyczajów idących z Zachodu, które podobnie, jak zmniejszenie presji Kościoła na życie publiczne, podobają się wielu Polakom, szczególnie młodym.

Mają więc obie partie lewicowe pole do stworzenia alternatywy rządzenia Polską. I do walki z PO dającej szansę wygranej, a przynajmniej współrządzenia, jak równi z równymi. Na razie jednak pole wygląda jak ugór. Leszek Miller po objęciu funkcji szefa partii stracił oryginalność słowa i wszedł w partyjną sztampę, a SLD przypomina stary garnitur pachnący naftaliną. Ruch Palikota ma zaletę nowości. Takie zbiorowisko nie do końca rozpoznanych postaci, czasem ciekawych. Pośród nich najlepiej widać lidera. Zachowuje się najczęściej, jak podstarzały młodzik z irokezem na głowie i kółkiem w nosie. Publiczne palenie marihuany, zdejmowanie krzyży i rozdawanie kobietom prezerwatyw na 8 marca. To nawet fajne, ale ani naftalina w krawacie, ani irokez z prezerwatywą nie mają szans by przekonać wyborców do dania im w rękę sterów Rzeczpospolitej.

Waldemar Kuczyński specjalnie dla Wirtualnej Polski

Tytuł i lead pochodzą od redakcji

http://wiadomosci.wp.pl/kat,1027139,title,Tylko-oni-moga-naprawde-zagrozic-Platformie,wid,14315983,wiadomosc.html?ticaid=1e0de

 „List abp. Michalika jest nie z tego świata”.
Waldemar Kuczyński
 

Przewodniczący Episkopatu Polski, arcybiskup Józef Michalik oznajmił w liście pasterskim, że „Kościół jest planowo atakowany przez środowiska libertyńskie, ateistyczne i masońskie”. Czyli te „środowiska” zbierają się gdzieś, oddzielnie lub razem, medytują, opracowują plany lub zbiorczy plan i zgodnie z tym atakują. Realizują punkt po puncie to, co ustalili i chyba też zapisali, żeby niczego nie zgubić z pola widzenia.

Księże Arcybiskupie, przecież to co Ksiądz pisze jest nieprawdą. Oczywiście są i zawsze, czy od dawna, byli libertyni, ateiści i masoni. To są ludzie, którzy wybrali swój sposób życia, tak jak gorliwi katolicy swój. Są inni i nie gorsi jedni od drugich, z tego tylko powodu, że chcą żyć tak a nie inaczej. Część z tych, w których ksiądz widzi wrogów oczywiście atakuje Kościół. Czasem niemądrze atakuje. Ataku Księdza Arcybiskupa także Atena nie pogłaskała? Ale plan, czyli superorganizacja, planowe działanie, układ? Jeszcze krok w tę stronę i zobaczyłoby się „Mędrców Syjonu”, ich protokoły i tajny rząd światowy. Nie, nie przypisuję Księdzu Arcybiskupowi, takiej wyobraźni, ale ta, którą zaprezentował w liście pasterskim w tym kierunku spogląda, ku zorganizowanym, ciemnym siłom walczącym z dobrem krzyża.

To zła reakcja Czcigodny Księże na zjawiska realne, wyrastające ze współczesnego życia, z dzisiejszych społeczeństw, z wiedzy starszych, a jeszcze bardziej dzieci wychowywanych przez Discovery, National Geografic, Planete, a także przez internet. Owczarnie podążające bezwolnie za pasterzami, to coraz mniej pasuje do czasów. Świat się zmienia i Polska się zmienia. Zmieniają się na lepsze. Lepszy jest świat w którym nie mówi się kaleka, lecz niepełnosprawny, w którym buduje się przejścia dla żab pod autostradami, w którym nie mówi się pedał, lecz homoseksualista, czy człowiek o innej orientacji seksualnej itd. Właśnie, a propos. W zapale, który towarzyszy odsłanianiu tego, co było piętnowane i ukrywane, a rodziło cierpienia, może dochodzić do przesad wyglądających, jak promocja, ale „globalne ukierunkowanie polityczne tego”?

Aborcja towarzyszy ludzkości od zawsze i paradoksalnie wydaje się, że dziś większa jest świadomość jej zła nawet wśród tych co ją dopuszczają. Homoseksualizm, zmiany płci, małżeństwa jednopłciowe, to nie promocja, to wychodzenie ze skrytek, z szaf. To dobro. Lepiej i bardziej po bożemu żyje się w społeczeństwie, które w granicach bezpieczeństwa i praw innych, pozwala każdemu przeżyć życie jak chce. W prawdzie. Prawda wszak wyzwala. Wyjście z szaf wyzwala.

Świat zmienia się na lepsze, ale zło trwa, jest robota do wykonania. I są w Kościele „pasterze”, które dzisiejsze „owieczki” rozumieją, potrafią do nich docierać i na nie oddziaływać, mówić językiem życia, a nie kazaniowym slangiem, w którym nie bardzo wiadomo o co chodzi. Kazania to najbardziej chyba widoczny znak kolizji wielu duchownych z czasem, w którym żyją. Księdza Arcybiskupa nie wyłączając. Napisał Ksiądz list nie z tego świata, nie o tym świecie. Niestety.

Waldemar Kuczyński specjalnie dla Wirtualnej Polski
Tytuł i lead pochodzą od redakcji

 Nie ma kryzysu euro, jako waluty! Dla specjalistów to jest widoczne, ale dla szerszej publiczności niekoniecznie. Euro trzyma się bardzo dobrze, czego dowodem jest to, że nie słabnie, lecz nawet umacnia się w stosunku do głównej waluty świata, do dolara. W każdym razie trwa jak opoka wokół kursu 1,31 dolara za euro z niewielkimi odchyleniami. Już ten fakt powinien skłaniać do ostrożności we wróżeniu, czy w postulowaniu likwidacji tej waluty, która tak dobrze znosi burzę w świecie, który obsługuje – zauważa Waldemar Kuczyński w felietonie dla Wirtualnej Polski.
Nie ma więc kryzysu euro, jest kryzys w strefie euro. Jedno i drugie to nie to samo. Kryzys w strefie polega na radykalnym załamaniu się finansowej wiarygodności kilku należących do niej państw, w tym tak ważnych, jak Włochy, czy Hiszpania, a także z zachwiania się wiarygodności Francji. To jest kryzys zaufania rynków finansowych do kilku państw strefy, ale nie towarzyszy temu upadek zaufania do wspólnej waluty.

Powstaje pytanie skąd ta dziwna dysproporcja? Odpowiedź jest prosta. Za każdą walutą stoi autorytet państwa, które ją emituje. Jeśli z jakiegoś powodu zaufanie do niego słabnie, waluta upada. Kiedy tworzono euro o jego wartości zaświadczała powaga tworzących go państw, w proporcji do ekonomicznej wiarygodności każdego z nich. Już wtedy było oczywiste, że główną podporą nowego pieniądza będzie gospodarka niemiecka; największa, najbardziej stabilna, najbardziej eksportowa. Euro o różnych rewersach miało w istocie najsilniejszy refleks marki. I nie wynikało to z politycznej ambicji Niemiec do dominacji, lecz z praw ekonomicznych i psychologicznych. One były sprawcą. Oczywiście, jak się ma taką siłę ekonomiczna to mogą powstać pokusy do skorzystania z niej politycznie.

Dzisiaj zaczyna się o takie coś posądzać Niemcy i Panią Kanclerz, bo dla nikogo nie ulega wątpliwości, że w ostatnich latach Niemcy stały się siłą decydującą w Unii Europejskiej i jeszcze bardziej w strefie euro. Duet Niemcy-Francja przypomina bardziej Flipa i Flapa ze starych filmów, niż alians dwu równych. To wysforowanie się na czoło naszego zachodniego sąsiada budzi niepokój, ale narzekania niczego nie zmienią.

Niemcy są dziś najważniejsze, zawsze takie w Unii były, ale dziś są nimi o wiele bardziej. Są niezastąpieni w tym, by wspólnota, cudowne dziecko Europejczyków, przeszła test wytrzymałości. Są najsilniejsi, bo wskutek wielu przyczyn grupa kluczowych państw strefy bardzo ekonomicznie osłabła i nie tylko nie wspiera konstrukcji, lecz sama wymaga podparcia. Przez Niemcy głównie. Niezwykły skok ich roli w ostatnich latach jest skutkiem słabości reszty. Jeśli ona zostanie przezwyciężona, jeśli główne gospodarki strefy staną twardo na nogach pozycja Niemiec się zmniejszy, choć zawsze będą głównym ekonomicznym filarem Unii.

I dziś stabilność euro w toku wielkiej zawieruchy wynika z tego, że rząd niemiecki i Pani Kanclerz wyraźnie mówią, że euro będzie bronione i że nie ma mowy o jego likwidacji. Jeśliby powstały wątpliwości, że może być inaczej wspólna waluta poleciałaby na łeb na szyję. Dzisiaj z mocy praw ekonomicznych euro jest w istocie przebraną we wspólnotowy strój marką niemiecką. Stanie się ono z powrotem bardziej wspólne, kiedy osłabłe państwa strefy odzyskają zdolność do samofinansowania się a kryzys zaufania minie.

Waldemar Kuczyński specjalnie dla Wirtualnej Polski

Mój wpis na Facebooku:

Euro może dalej zyskiwać | Nowy Puls Biznesu – rynek, akcje, spółka, przedsiębiorca, budżet

www.pb.pl

Eurodolar wybił się z trwającej od ponad tygodnia konsolidacji. Ogólny sentyment na rynku poprawił się w wyniku czego dolar tracił w stosunku do większości walut. EUR/USD ustanowił wczoraj nowe tegoroczne maksimum na poziomie 1,3285 i dziś nad ranem znajduje się tuż poniżej tego poziomu. // Puls Bi…

 

I ciąg dalszy.. Tuskożercom wszelkiej maści, kpiącym z „Zielonej Wyspy”, podrabianym Kassandrom wróżącym upadek wszystkich i wszystkiego ofiarowuję na przeczyszczenie to oto: http://www.pb.pl/2555330,72940,polskie-obligacje-najlepsze-na-swiecie

Polskie obligacje najlepsze na świecie | Nowy Puls Biznesu – rynek, akcje, spółka, przedsiębiorca, b

www.pb.pl

Nie niemieckie, a polskie obligacje są prawdziwym „safe haven” – wynika z najnowszej analizy Bloomberga. Uwzględniając relację stopy zwrotu do ryzyka, nasze papiery nie mają sobie równych. // Puls Biznesu, biznes, ekonomia, giełda, inwestycje

 W związku z rychłym wznowieniem „Po wielkim skoku” w 30 lat po jego ukazaniu się w NOW-ej publikuję tu moje „Posłowie” do reedycji. Będzie ona uzupełniona obszernym aneksem o reformie lat 1989-1990.

Waldemar Kuczyński

Trzydzieści lat później

Książka, którą Państwo mają przed sobą, została napisana latem 1979 roku. W tamtym roku słowem często powtarzanym był kryzys trochę tak, jak teraz. Wyczuwano, że nadchodzi, bo od dłuższego czasu psuła się sielanka z początku rządów Edwarda Gierka. Coś się działo w gospodarce, co ludzie czuli w portfelach, w rosnących kolejkach i coraz bardziej pustych sklepach, jeszcze niedawno tak zaopatrzonych, jak nigdy za PRL. W mediach oficjalnych, a więc cenzurowanych, milczano. Pisały o kryzysie rosnące ale ciągle niszowe wydawnictwa drugiego obiegu. Dominował opis objawów, ale o tym co się zbliżało wyobrażenia mieliśmy mgliste, nie rozumieliśmy dobrze, co ściąga gospodarkę w dół. Tajemnicą był mechanizm kryzysu, także dlatego, że wyglądał na inny od przyczyn, które wcześniej blokowały u nas rozwój, zwykle mniej dramatycznie. Był głód wiedzy i by go zaspokoić Polskie Towarzystwo Socjologiczne urządziło konferencję na ten temat. Jadwiga Staniszkis zaproponowała mi wygłoszenie jednego z referatów. Byłem już wtedy dość znanym, głównie ekonomicznym, publicystą drugiego obiegu piszącym na ogół w KOR-owskim „Biuletynie Informacyjnym”, pod nazwiskiem. Bardzo się bałem wystąpić przed tak utytułowanym towarzystwem, bo wcześniej przed takim nie stawałem. Jadwiga ciągnęła mnie niemal za uszy na Salę Okrągłego Stołu w Pałacu Staszica, a jej koleżanki przed występem chciały mnie wzmacniać uspokajającymi kropelkami¹. Wcześniej jednak mimo strachu, obłożyłem się rocznikami GUS z zamiarem właśnie wyjaśnienia, sobie i socjologom, na czym ten sakramencko tajemniczy kryzys polega. Referat, oparty na serii chronologicznych zestawień głównych wskaźników makroekonomicznych, został bardzo dobrze przyjęty, był ważnym punktem konferencji. Zachęcony sukcesem i namowami, między innymi profesora Tadeusza Kowalika zabrałem się do napisania go, bo został wygłoszony w oparciu o notatki. Miał być opublikowany w którymś z pism drugiego obiegu. Pisanie było zarazem rozszerzaniem i pogłębianiem wiedzy. Coraz lepiej rysowała mi się architektura kryzysowego splotu i jego dynamika. W rezultacie późną jesienią gotowa była książka, która weszła do planu wydawniczego Niezależnej Oficyny Wydawniczej Mirka Chojeckiego (NOW-ej). Miał to być kolejny zeszyt Towarzystwa Kursów Naukowych i wsparła go finansowo Kasa Pomocy Naukowej Towarzystwa. Byłem wykładowcą TKN, a także jednym z jego założycieli. Jak przystało na porządne wydawnictwo, niechby i podziemne, dano ją do recenzji profesorom. Byli z antypodów; prawicowy wróg PRL-u Stefan Kurowski i socjalista reformator Czesław Bobrowski. Kurowski miał związki z opozycją, Bobrowski trzymał się od niej na dystans, ale nie przeszkadzało mu to zrecenzować książkę dla wydawnictwa nielegalnego. Tak to wtedy było, że choć między światem systemu, a światem opozycji wobec niego były transzeje, to często je przekraczano z obu stron. Pomogło to łagodzić konflikt, który wybuchł w roku 1980, a potem w roku 1989, gdy przyszedł czas, rozwiązać go najlepiej, jak można było sobie wyobrazić.

W powstawaniu książki dopomogłem też fizycznie przewożąc jej skład moim, załadowanym po sufit, małym fiatem do mieszkania w bloku na Sadybie, gdzie miała być zszywana. Prawie szorowałem po asfalcie podwoziem, patrząc na prawo i lewo, czy nie ma milicji. Bardzo niecierpliwie czekałem na „zejście z maszyn” pierwszych egzemplarzy tej pierworodnej książki i wreszcie, na początku 1980 roku, odebrałem z „magazynu” trzydzieści autorskich sztuk. Pełen dumy i radości pojechałem w Aleje Niepodległości do Tadeusza Kowalika, który towarzyszył mi w powstawaniu dzieła, jako dobry duch. W momencie, gdy zabrzmiał naciśnięty przeze mnie dzwonek, usłyszałem za drzwiami podejrzaną wielość głosów i zdrętwiałem. Drzwi otworzył szczupły mężczyzna w średnim wieku; jasne, bezpieka! Istotnie u Kowalika akurat była kolejna rewizja. Wcisnąłem ukradkiem pakiet z książkami w szczelinę między siedzeniem i oparciem kanapy na której usiadłem. Próżna nadzieja, nie przegapili. Bezpieczniak rozerwał opakowanie, popatrzył i podał koledze mówiąc; dopisz to do protokołu. I on zaczyna wpisywać powtarzając na głos; trzydzieści egzemplarzy… Oburzyła mnie ta grabież więc powiedziałem głośno – jak to Panowie? Trzydzieści? To autorowi nie należy się nic? A to pan autor, ależ oczywiście i podaje mi jeden egzemplarz, a za chwilę, kontynuując wpisywanie; „dwadzieścia pięć egzemplarzy książki pod tytułem…”. Podpisałem bez mrugnięcia okiem. Tak oto dokonał się nieformalny podział łupu, jak Polak z Polakiem; ja jeden egzemplarz, państwo ludowe 25, a jego słudzy cztery egzemplarze do użytku prywatnego. Popyt na bibułę był w tamtych czasach ogromny i nie omijał naszych dręczycieli z bezpieki.

Książka stała się bestsellerem drugiego obiegu, a od lata 1980 roku zaczęła się jej, mówię to nie bez wahania, choć z przekonaniem, rola historyczna. W lipcu, podczas wakacji w Dąbkach nad Bałtykiem przeczytał ją Tadeusz Mazowiecki i jak mi potem powiedział była to pierwsza książka ekonomisty, którą zrozumiał. Zrobiła na nim wrażenie. Znał mnie z widzenia, bośmy byli razem w TKN. I mając w pamięci tę książkę wezwali mnie z Bronkiem Geremkiem w sierpniu 1980 roku do Stoczni Gdańskiej, na jednego z ekspertów MKS Gdańsk. Zabrałem ją z sobą lecąc do Wałęsy². Bez tej książki nie byłoby mnie obok Mazowieckiego w stoczni, w Tygodniku Solidarność, pewno też i w obozie internowania. I na końcu, w roku 1989, nie byłoby mnie u jego boku w roli doradcy współtworzącego rząd i program. A beze mnie inny byłby skład ekipy gospodarczej, i w konsekwencji inaczej potoczyłaby się ekonomiczna transformacja. Nie twierdzę, że gorzej, czy lepiej. Bez wątpienia inaczej, choć w duszy myślę jednak, że gorzej.

W marcu 1981 roku „Po wielkim skoku” zostało wydane legalnie przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne (PTE) w serii „Ekonomiści dyskutują o gospodarce”, jako druk do użytku wewnętrznego, przeznaczony dla upoważnionych, czego jednak w rozluźnieniu politycznym czasu „Solidarności” nie przestrzegano. Jesienią wyszła normalna książka nakładem Państwowego Wydawnictwa Ekonomicznego. Dostałem za nią nagrodę PTE, jak się później dowiedziałem ufundowaną przez Czesława Bobrowskiego. Jeszcze wcześniej profesor paradował z podziemnym egzemplarzem książki w ręce po sali posiedzeń rządowej Komisji ds. Reformy Gospodarczej. A ja z kolei kilka dni po zamknięciu mnie 13 grudnia 1981 roku w więzieniu na Białołęce słuchałem wściekły przez głośnik w celi, jak jeden z publicystów stanu wojennego obraca wyrwane z kontekstu fragmenty książki przeciwko „awanturnikom” ekonomicznym z „Solidarności”.

Kiedy pisałem książkę inny był świat; materialnie i to nie jest tak ważne, oraz mentalnie i to jest ważne. Jedynym właściwie pomostem materialnym między dziś i wtedy, był, rzecz podówczas w kraju rzadka, elektroniczny kalkulatorek, grubawy, a wymiarów telefonu komórkowego z połowy lat 90-tych. Kupiony oczywiście z zagranicznej przywózki, słono, za dwie średnie ówczesne płace. Gdyby nie to cudo, prymitywne z dzisiejszej perspektywy, które pozwoliło mi zrobić masę przeliczeń, chyba bym tej książki nie napisał. Ale co o stronie mentalnej? My wszyscy, ja i inni koledzy po fachu, byliśmy ekonomistami gospodarki planowej, ukształtowanymi przez jej prawa i osobliwości. I takim właśnie wyposażeniem głowy posługiwałem się pisząc książkę. Ekonomistę dużo młodszego ode mnie, ulepionego w świecie rynku uderzy w książce dominacja analizy rzeczowej i ubóstwo analiz finansowych. Nie ma w niej budżetu, rentowności, zyskowności, deficytu finansów i tak dalej. To nie jest przeoczenie, w tamtej gospodarce zasobami i strumieniami dóbr nie sterował pieniądz, lecz decyzja; polityczna i administracyjna, zwykle w wyrazie rzeczowym. Do tych decyzji dostosowywano strumienie pieniężne, korzystając z nieograniczonego w praktyce i niezwrotnego kredytu NBP. Pieniądz dla tych co decydowali, był dobrem obfitym, a nie rzadkim i dlatego, jako druga strona medalu niemal wszystkie dobra były dla ludzi dobrami bardzo rzadkimi. Wyrażało się to kolejkami i pustymi sklepami, nigdy nie przezwyciężoną, niemożliwą do przezwyciężenia cechą socjalizmu realnego, która go ostatecznie uśmierciła.

Na „Po wielkim skoku” nie skończyły się moje zainteresowania największym kryzysem ekonomicznym świata socjalizmu realnego, jeszcze będącego w budowie, bo takim on był. Na emigracji we Francji napisałem kilka esejów, które podciągnęły analizę kryzysu i jego skutków aż pod rok 1989. Były drukowane w londyńskim „Aneksie” i przedrukowane w cytowanej wyżej „Agonii systemu”.

„Po wielkim skoku” jest książką dorosłą, ma swój wiek i historię. Czym jest dzisiaj? Na pewno dokumentem czasu ale i, bez fałszywej skromności mówiąc, najpełniejszym mimo upływu tylu lat opisem i analizą największego załamania gospodarki polskiej po drugiej wojnie światowej. Tak zwany kryzys transformacyjny po roku 1989, mierzony skalą i czasem spadku PKB, a towarzyszący każdemu krajowi odchodzącemu od komunizmu był płytszy i krótszy, a ponadto od strony ekonomicznej bez porównania bardziej twórczy od całkiem jałowego kryzysu gierkizmu. Tamten kryzys gospodarki nie uzdrawiał. Jest on natomiast, bez wątpienia, jednym z demiurgów naszej dzisiejszej wolności, bo bez tamtego załamania nie byłoby solidarnościowej epopei i wszystkiego co ona za sobą pociągnęła. Sam duch święty z Placu Zwycięstwa rady by nie dał. Ma jednak „Po wielkim skoku” także stronę korespondującą z lękiem dzisiejszego czasu i to nie tyle polskim, co europejskim. Z lękiem przed katastrofą nadmiernego zadłużenia, która wisi nad Europą w tym 2012 roku. Książka opisuje właśnie taką katastrofę; spowodowaną przez tych co pożyczają, bez solidnej wiedzy, że potrafią zwrócić, i tych co dają pożyczki bez solidnego sprawdzenia, czy dostaną pieniądze z powrotem.

Taki oto dałem tej niedzieli wpis na Facebooku

Od pewnego czasu czuję się, jak rewolwerowiec, który nie widzi żadnej wojny do której, by go ciagnęło. A mnie „paluszki czucie tracą” w czasach pokoju. Ta wielka wojna przeciw IVRP przycichła, bo choć PiS-owski wilk ciągle silny i czeka okazji, to chwilowo kwasi się w „swoim II obiegu” albo nudnie i nieszkodliwie powarkuje na co szkoda sięgać do boku. Na wojnę z rządem się nie wybieram, bo nie widzę widoków na lepszy, a chętnych do gryzienia go w łydki jest dużo, więc też nie ma potrzeby się dołączać. Wojna o ACTA to nie moja wojna, bo prawde mówiąc nie wiem po której mam być stronie. Chyba wrócę do pisania wspomnień, albo się rozpiję z żalu, że celów ubyło.

Mój wpis na Facebooku:

Jednym ze sztandarowych programów telewizyjnych początków IV RP był program „Nie ma przebacz”. Program nie wypalił, ale tytuł był wymowny i znamienny. Jakby skrót kanonu moralnego całej formacji, która stała i stoi za tym Chwastem, jak nazywałem IV RP. Nie ma przebacz. Zrobiłeś coś co w ich wyobrażeniach było złem (i czasem mogło nim rzeczywiście być), to choćby minęły dziesiątki lat i wszystko się zmieniło pragnienie przypięcia do pręgierza, publicznego linczu nie słabnie, jest tak świeże jakby wydarzenia było z wczoraj. Egzekucja musi być dokonana, choćby na drugim, czy trzecim pokoleniu. A potem pójdziemy oczywiście do kościoła. Erupcja tego barbarzyństwa promieniuje z blogów pisoidalnych po śmierci Wisławy Szymorskiej. „Nie ma przebacz”, pod hasłem zachowania pamięci emocja dintojry.

Po trzydziestu latach od ukazania się wznowiona będzie moja pierwsza ksiażka „Po wielkim skoku”. Publikujee niżej, jako jej zwiastun moje wprowadzenie do reedycji. Wkrótce opublikuje też historię tej książki. Przepraszam niezwykle cierpliwych bywalców za nieobecność przekraczającą granice przyzwoitości. Mam już komputer do dyspozycji i wróciłem z dwutygodniowych wakacji. Przepraszam.

Dedykacja:

Pamięci profesorów; Czesława Bobrowskiego i Stefana Kurowskiego, recenzentów tej książki dla nielegalnej Niezależnej Oficyny Wydawniczej.

 Od autora

Pierwsze wydanie „Po wielkim skoku” wyszło w roku 1980, najpierw w drugim, nielegalnym obiegu, a rok później legalnie. Obecne wznowienie ukazujące się dzięki Akademii Ekonomicznej im. Leona Koźmińskiego oraz wydawnictwu Poltext, jest w niczym niezmienioną wersją tamtej książki. Chodziło o to, by zachować ją jako dokument dość już odległego czasu. Pozwala on zorientować się o ówczesnych możliwościach analizy w świecie informacji cenzurowanej, jak i o myśleniu środowiska ekonomicznego, którego byłem cząstką.  

Obecne wydanie otwiera wstęp pióra Leszka Balcerowicza, za który mu bardzo dziękuję. Lokuje on książkę na tle ówczesnej debaty ekonomicznej i uwidacznia pomost między nią, a tym czym żyje dziś Polska, Europa i świat. Opatrzyłem też obecne wznowienie posłowiem o historii „Po wielkim skoku”. Sądzę, że zaciekawi, jako okienko otwarte na tamten czas. W ramach zaś wspomnianego rzucania pomostów dodany został Aneks poświęcony wielkiej reformie gospodarczej lat 1989-1990. Otwiera go „Wspomnienie o skoku w rynek”, publicystyczna, ale rzetelna i jedna z pełniejszych relacji z pozycji współuczestnika wydarzeń, o przygotowywaniu i wprowadzaniu „Planu Balcerowicza”. Jest tam też moja polemika opublikowana wiosną 1990 roku przez „Rzeczpospolitą” z ostrym atakiem na politykę gospodarczą rządu Tadeusza Mazowieckiego ze strony Socjaldemokracji Rzeczpospolitej Polskiej (poprzedniczki SLD). Pokazuje ona dylematy przed którymi staliśmy. Dodana została też notatka ze spotkania w Warszawie w kwietniu 1990 roku grona wybitnych międzynarodowych ekspertów, którzy oceniali przebieg reformy. Aneks zawiera również wykład inaugurujący rok akademicki 1994, który wygłosiłem w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu. Jest on próbą wyjaśnienia przyczyn załamania gospodarki, (kryzysu transformacyjnego), jakie dotknęło wszystkie kraje pokomunistyczne bez względu na prowadzoną politykę ekonomiczną. Jest jeszcze jeden tekst, którego charakter chcę tu wyjaśnić szerzej, by uniknąć nie tyle nieporozumień, co złych języków. Z początkiem roku 1990 Michaił Gorbaczow, bardzo zainteresowany polską reformą, ze względu na problemy gospodarcze ZSRR poprosił prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego o zapoznanie go, jak to u nas biegnie. Poprosił, to podkreślam, by nie było cienia podejrzeń, że szło nadal o jakieś raportowanie. Prezydent poprosił z kolei premiera Mazowieckiego, by ciekawość Gorbaczowa zaspokoić i my nie mieliśmy nic przeciwko temu. Przeciwnie byliśmy radzi, że nasz przykład może się im przydać. Odpowiadając na tę prośbę napisałem w lutym dwie notatki, które prezydent po przetłumaczeniu na rosyjski przekazał Gorbaczowowi. Publikujemy drugą z nich, bo pierwszej nie zdołałem odnaleźć.

Pragnę podziękować Akademii Ekonomicznej im. Leona Koźmińskiego i osobiście profesorowi Andrzejowi Koźmińskiemu, za decyzję o wznowieniu „Po wielkim skoku”. Za zrealizowanie przedsięwzięcia dziękuję wydawnictwu Poltext i jego szefowi redaktorowi Markowi Rostockiemu, z którym mi się świetnie pracowało. Dziękuję Stowarzyszeniu Banków Polskich za zgodę na przedruk „Wspomnienia o skoku w rynek” napisanego dla ich periodyku „Horyzonty Finansów 2010”. Profesorom Tadeuszowi Kowalikowi, Andrzejowi Koźmińskiemu i Jerzemu Osiatyńskiemu, dziękuję za miłe dla autora noty na tylną część okładki.